Portugalia to winiarski raj, w którym absolutnie każdy znajdzie coś dla siebie. Ponad 250 lokalnych odmian winorośli, różnorodność klimatyczna i topograficzna, mozaika gleb i krajobrazów. W Portugalii dzieje się naprawdę sporo, o czym przekonuję na blogu już od dłuższego czasu, a dziś przyjrzymy się po raz kolejny Alentejo – największemu portugalskiemu regionowi który zajmuje 1/3 powierzchni całego kraju.
Winiarsko region podzielony jest na 8 subregionów ( Portalegre, Borba, Évora, Redondo, Reguengos, Granja-Amareleja, Vidigueira, Moura ). To prowincja ogromnych przestrzeni, wielkich posiadłości, dębów korkowych (Portugalia to największy producent korka, 33 % lasów korkowych jest w Portugalii a ponad 50% światowej produkcji korka pochodzi właśnie stąd ), czarnych świń, gajów oliwnych, rolnictwa no i oczywiście wina. Jeśli ktoś szuka spokoju, sielskich krajobrazów, tradycyjnego, wiejskiego stylu życia, to w Alentejo znajdzie to wszystko. Klimat szczególnie w południowej części regionu jest gorący, nieco chłodniej jest w północno-wschodnich obszarach Alentejo, gdzie krajobraz staje się bardziej górzysty. Z uwagi na wysokie temperatury nie tak łatwo tutaj o zrównoważone wina, a większość winnic koncentruje się przy granicy hiszpańskiej. Region słynie przede wszystkim z bogatych krągłych win czerwonych, a główne odmiany to aragonez ( tempranillo ) alicante bouschet, alfrocheiro, castelão, trincadeira, ale też uprawia się tutaj szczepy międzynarodowe. Z białych ceni się antão vaz z uwagi na wysoką kwasowość. W Alentejo powstaje dużo wina przeciętnej jakości, jednak jeśli wiemy czego szukać, to możemy w tej krainie znaleźć bardzo dobre butelki, o których piszę poniżej. Solidnych producentów w Alentejo również nie brakuje.
Quinta da Plansel
Założycielem Quinta da Plansel był Niemiec Hans Jörg Böhm, którego rodzina od kilku stuleci była związana z winem w swojej ojczyźnie. Przypadek sprawił, że Hans na dłużej pozostał w Portugalii, gdyż w 1961 roku jego żaglowiec zatonął w porcie Cascais, a on sam zmuszony był do pozostania tutaj przez pewien czas, poznając bliżej portugalską ziemię, zachwycając się jej krajobrazami. Dostrzegł też ogromny potencjał winiarski Alentejo i w 1975 roku kupił pierwszą ziemię pod winnice w Montemor-o-Novo, tworząc w ten sposób fundament po Quinta da Plansel. Böhm wiedział dużo o niemieckich odmianach winorośli i produkcji wina, ale nic o ich odpowiednikach w Portugalii. Jednak zakochał się w nich od pierwszego wejrzenia rozpoczynając swoją portugalską przygodę. W ciągu kilku lat stał się największym importerem portugalskich win do Niemiec, zanim zdecydował się założyć własną komercyjną szkółkę w Portugalii, w której hodowano rodzime winogrona tego kraju. Po sprzedaży swojej rodzinnej firmy w Niemczech, Böhm poświęcił się Portugalii i jej winogronom. Zorganizował dwie międzynarodowe konferencje winiarskie, opublikował kilkadziesiąt artykułów technicznych i aż pięć książek, w tym dwie – o portugalskich i iberyjskich odmianach winorośli – które zostały oficjalnie uznane przez OIV (Organisation International de la Vigne). W 2005 roku Böhm w uznaniu za swoją pracę, wysiłki i zasługi, otrzymał od prezydenta Portugalii dr Jorge Sampaio Order Comendador da Ordem de Mérito Agrícola (Tytuł Komendanta Orderu Zasług dla Rolnictwa).
Kontynuując badania akademickie, Böhm wniósł także swoją wiedzę do winiarni Quinta da Plansel, założonej przez jego córkę Dorinę w 1997 roku, której przekazał swoje doświadczenie i pasję. Dorina, absolwentka enologii na Uniwersytecie w Geisenheim, podobnie jak jej ojciec, zakochała się w regionie Alentejo. Osiedliła się tutaj wraz z mężem Thomasem Lindemannem, tworząc własną winiarnię korzystając z istniejących winnic posiadłości, którą wcześniej zakupił jej ojciec. Wraz z młodym inżynierem Paulo Laureano, Dorina wyprodukowała swoje pierwsze wino w Adega Experimental da Mitra (Uniwersytet w Évora) w 1993 roku. W ciągu następnych pięciu lat Dorina i jej mąż Thomas rozbudowali własną winiarnię Quinta da Plansel, a wkrótce powstał pierwszy rocznik Plansel Touriga Nacional z ulubionej odmiany winorośli Doriny, która była pionierką w produkcji win jednogatunkowych w południowej Portugalii, gdzie praktyka ta była wcześniej nie była szeroko stosowana. W 2003 roku wysłała próbki tego wina na konkurs Mundus Vini, co przyniosło jej złoty medal.
Quinta da Plansel zlokalizowana jest w Montemor-o-Novo, a obecnie należy do niej 75 hektarów winnic, które znajdują się w podregionie Évora DOC. Winiarnia położona jest 100km od Lizbony. Krajobraz jest wspaniały, sielski, z winnicami, drzewami oliwnymi i korkowymi, bydłem spokojnie pasącym się na rozległych równinach, parkami naturalnymi, z którymi winnica jest harmonijnie zintegrowana. Serra de Monfurado i Ocean Atlantycki wpływają na temperaturę w nocy, a co za tym idzie na terroir Montemor-o-Novo (amplituda do 25°C). Przeważają gleby granitowe, łupki, a także gnejs. Głównymi odmianami uprawianymi w Quinta da Plansel są touriga nacional, touriga franca, tinta barroca, aragonez, alicante bouschet, a z białych arinto, viosinho, gouveio, verdelho. Obecnie dwie córki Doriny, Júlia i Luísa, również zajmują się biznesem winiarskim, od marketingu po enologię, zapewniając przyszłość projektu. Ponadto rodak Doriny, biznesmen Karl Heinz Stock, który jest właścicielem Quinta dos Vales w Algarve, został partnerem w Quinta da Plansel. Połączenie dwóch dbających o jakość niemieckich właścicieli i dwóch posiadłości nie tylko wzmocniło oba projekty, ale także pomogło zapewnić stabilniejszą przyszłość przedsięwzięciu, które rozpoczęło się, Hans-Jörg Böhm.
Z portfolio Quinta da Plansel degustuję dwie etykiety: Plansel Novos Caminhos Alicante Bouschet 2022 oraz Plansel Reserva Tinto 2021.
Plansel Novos Caminhos Alicante Bouschet 2022 to 100% odmiany alicante bouschet. Wino dojrzewa 6 miesięcy w beczce. Bardzo przyjemne wydanie tego szczepu, sporo świeżości, miękka tanina, świeże ciemne owoce, jagody, trochę śliwki, czarna oliwka, odrobina kakao, pieprzu. Bardzo dobra portugalska czerwień na co dzień.
Do mięsa z grilla, marynaty z ciemnego, słodkiego sosu sojowego, grillowanych warzyw, faszerowanej mięsem i pieczonej papryki, potraw kuchni bliskowschodniej, lekko pikantnych kiełbasek.
Plansel Reserva Tinto 2021 to z kolei kupaż 50% aragonez i 50% tinta barroca. Ręcznie zbierane grona, dłuższa maceracja w tradycyjnych lagares, 12 miesięcy dojrzewania we francuskich barriques. W kieliszku ciemne i czerwone owoce, dojrzała wiśnia, przyprawy, pieprz, ciemne kwiaty, cassis, czekolada, wytrawna konfitura, szczypta ziół. Solidna budowa, dobra kwasowość, gęsta faktura, ale i sporo elegancji. Całkiem poważna pozycja z Alentejo.
Do bogatszej kuchni mięsnej, cięższych sosów, dojrzałego sera.
João Portugal Ramos
To obecnie duża firma sprzedająca swoje wina na wielu rynkach, a w swoim portfolio posiada etykiet z Alentejo, Douro, Beiras, Vinho Verde. Za wszystkim stoi João Portugal, urodzony w rodzinie o długich tradycjach winiarskich. Po uzyskaniu dyplomu z agronomii na Wyższym Instytucie Agronomii w Lizbonie, w 1980 roku rozpoczął karierę jako enolog w regionie Alentejo. Korzystając ze swojego zgromadzonego doświadczenia, João Portugal Ramos założył firmę Consulvinus pod koniec lat 80-tych, aby sprostać różnym prośbom producentów z całego kraju stając się w ten sposób winemakerem-konsultantem. Rozszerzył swoją działalność poza region Alentejo na Tejo, Setúbal, Dão, Beiras i region Lizbony, uczestnicząc w tworzeniu wybitnych portugalskich win i rewitalizując regiony popadające w zapomnienie. W 1990 roku João zasadził 5 ha winnic w Estremoz, gdzie mieszka od 1988 roku. Wybrał to miejsce do produkcji własnych win po karierze jako konsultant w głównych regionach winiarskich kraju. Pierwsze zbiory pojawiły się w 1992 roku, a w kolejnych latach Ramos produkował wino w wynajmowanych budynkach, aż do roku 1997, kiedy to po raz pierwszy winifikacja odbyła się w nowej posiadłości. W tym samym roku narodziła się pierwsza marka grupy – Vila Santa z Alentejo ( powstały również wina linii Marques de Borba, które zapewniają firmie silną pozycję na wielu rynkach ).
W 2005 roku posiadłość Quinta de Foz de Arouce z regionu Beira, oficjalnie staje się częścią grupy João Portugal Ramos, choć sam Ramos od wielu lat był winiarzem odpowiedzialnym za produkcję i dystrybucję win swoich teściów, hrabiów Foz de Arouce. Dwa lata później, rodzi się projekt Duorum w Dolinie Douro, który João Portugal Ramos stworzył z José Maria Soares Franco. Z kolei w 2010 roku, grupa pojawia się także w regionie Vinho Verde, a w 2013 roku wypuszcza pierwsze alvarinho.
Rok później, do Ramosa dołącza jego syn João Maria, który rozpoczyna pracę w zespole w Alentejo. W 2016 roku grupa João Portugal Ramos wzięła udział w jednej z największych transakcji na rynku napojów w Portugalii, przywracając w portugalskie ręce stuletnią markę brandy CR&F – Carvalho Ribeiro & Ferreira. W ten sposób firma poszerzyła swoje portfolio o brandy. 2017 rok to ważna rocznica dla marki – João Portugal Ramos Group obchodzi 25-lecie, a jej założyciel otrzymuje nagrodę „Senhor do Vinho” od jednej z najbardziej znanych portugalskich publikacji w branży – Revista de Vinhos. To oczywiście nie jedyne wyróżnienie dla Ramosa, gdyż podczas swojej kariery był on wielokrotnie nagradzany różnymi tytułami np. otrzymał trzykrotnie tytuł winemakera roku w Portugalii.
Z portfolio grupy, trafiły do mnie dwie etykiety z Alentejo z posiadłości Vila Santa w Estremoz. Zaprojektowana zgodnie z tradycyjną architekturą regionu Alentejo, winnica Vila Santa została zbudowana w 1997 roku i powiększona w 2000 i 2017 roku. Dziś jest to siedziba Grupy João Portugal Ramos.
Mam przed sobą dwie podstawowe etykiety z linii Marqués de Borba: Marqués de Borba Colheita Branco 2023 oraz Marqués de Borba Colheita Tinto 2022.
Marqués de Borba Colheita Branco 2023 to kupaż arinto, antão vaz i viognier. Grona zbierane ręcznie, wino ma kontakt ze stalową kadzią. Lekki, świeży styl, aromatyczne, cytrusy, melon, trochę ananasa, jabłka, nutka mineralna. Nieskomplikowane, proste, przyjemne, zdecydowanie na lato.
Do lekkiej kuchni, owoców morza, prosto przyrządzonej ryby, sałatek.
Marqués de Borba Colheita Tinto 2022 to z kolei blend aragonez, trincadeira, touriga nacional, alicante bouschet, petit verdot, merlot. Gron są zbierane zarówno ręcznie i maszynowo. Fermentacja w stalowej kadzi, a częściowo w lagares. 6 miesięcy dojrzewania w używanych beczkach z dębu francuskiego i amerykańskiego. Dojrzałe czerwone owoce, jagody, wiśnia, cassis, trochę pieprzu i przypraw. Miękkie i soczyste, nawet dobrze zbalansowane, brakuje nieco poważnej struktury i złożoności, ale w tej kategorii nie można oczekiwać więcej. Jak na codzienną czerwień z Alentejo, wypada solidnie.
Do lżejszej mięsnej kuchni, kiełbasek, pieczonego kurczaka, grillowanych warzyw, wyrazistego sosu pomidorowego.
Herdade do Rocim
Rocim to projekt zainicjowany przez firmę Movicortes, S.A. z siedzibą w mieście Leiria. Movicortes jest holdingiem kilku spółek i należy do niego m.in. Herdade do Rocim z Alentejo. To posiadłość o powierzchni około 120 ha, z czego 70 ha to winnice, 10 ha zajmują gaje oliwne, położona jest pomiędzy Vidigueira i Cubą. Inwestycje w produkcję wina rozpoczęły się w 2000 roku, pierwsze lata poświęcono odnowieniu posiadłości, sadzeniu winorośli i wprowadzaniu nowych szczepów w ramach projektu, który łączył nową i starą wiedzę. Następnie wybudowano piwnicę i rozpoczęto produkcję win. W Herdade do Rocim od samego początku szanowano ekspresję terroir. Winiarnia posiada certyfikowany obszar produkcji ekologicznej oraz znaczny obszar w procesie konwersji na produkcję ekologiczną. 20 ha ze wspomnianych 70, to stare winorośle, posadzone na glebach piaszczystych. Wszystkie prace związane z uprawą w Herdade do Rocim przeprowadzane są ręcznie. W winnicach wytwórcy znajdziemy takie odmiany jak aragonez, trincadeira, alicante bouschet, touriga nacional, moreto, tinta grossa, petit verdot, antão vaz, arinto, verdelho, alvarinho, viosinho. Rocim łączymy wiedzę współczesnej enologii z tradycyjnymi metodami winiarskimi, takimi jak wina talha i tłoczenie winogron w kamiennej prasie, a podczas dojrzewania używa większych beczek, terakoty i amfor cementowych. Wina tej marki zdecydowanie warte są uwagi i nie powinny umknąć miłośnikom Portugalii.
Z portfolio wytwórcy degustuję podstawową czerwień – Herdade do Rocim Tinto 2022
To kupaż touriga nacional, aragonez i alicante bouschet. Kilka miesięcy dojrzewania we francuskim dębie. W kieliszku mieszanka świeżych, soczystych czerwonych i ciemnych owoców, nuty przypraw, mięta, balsamiczne akcenty, odrobina likieru owocowego, skoncentrowane, miękkie, gładka tanina, kolejna solidna codzienna czerwień z Alentejo.
Do mięsnych potraw, potrawki z fasoli, grillowanych kiełbasek.
Poddane degustacji powyższe etykiety nie są winami klasy premium z Alentejo, ale reprezentują uczciwą relację jakości do ceny i w swojej kategorii wypadają bardzo dobrze. Przy okazji warto również poznać bliżej portfolio każdego z tych trzech producentów, gdyż znajdziemy tam wina zdecydowanie bardziej ambitne i złożone
Wina otrzymałem od producentów.
